HF (odmiana czerwono-biała)
Rasa holsztyńsko-fryzyjska (HF)
Symbol polski HO (odmiana czarno-biała) i RW (odmiana czerwono-biała)
Typ użytkowania: mleczny
Rasa holsztyńsko-fryzyjska to rasa krów hodowana wybitnie w kierunku mlecznym.
Pochodzi z północno-zachodniej Europy, głównie z Holandii, Danii i Niemiec, jednak największy wpływ na rozwój tej rasy miały hodowle północno-amerykańskie w USA i Kanadzie. To emigranci holenderscy przywieźli ze sobą pierwsze sztuki na kontynent. Pierwszy nieplanowany eksport miał miejsce w 1613 roku, kolejne przebiegały już w sposób planowy. Gdy w 1905 r. wybuchła w Europie epidemia pryszczycy, import bydła do Ameryki wstrzymano, a zakupione dotychczas pogłowie selekcjonowano przez kilkadziesiąt lat w kierunku mlecznym. Za datę rozpoczęcia hodowli krów tej rasy uważa się rok 1871 kiedy to powstał Pierwszy Związek Hodowców Bydła Holsztyńsko-Fryzyjskiego. Prace hodowlane amerykańskich i kanadyjskich farmerów zmierzały w kierunku uzyskania wysokiej wydajności mleka, mocnych kończyn i racic, zwiększenia gabarytów i masy ciała, ale przede wszystkim pracowano nad poprawą budowy i wysokości zawieszenia wymienia oraz nad przyśpieszeniem szybkości oddawania mleka. Selekcja zmierzała w kierunku uzyskania krowy, która nadawałaby się do chowu fermowego i była przystosowana do doju mechanicznego.
Do Polski pierwsze jałówki tej rasy sprowadzono z Ameryki Północnej w 1973 r. W następnych latach rozpoczęto import nasienia buhajów HF. Początkowo importowane do Polski nasienie używano przede wszystkim do unasieniania krów ras lokalnych (polskiej czarno-białej i czerwono-białej) w celu poprawienia wydajności mlecznej i pokroju. Efekt był już widoczny w pierwszym pokoleniu mieszańców – w zależności od intensywności żywienia uzyskiwano o 500-1200 kg mleka w laktacji więcej.
Obecnie jest to najbardziej popularna rasa bydła mlecznego na świecie. W Polsce HF odmiany czarno-białej stanowią 95% pogłowia bydła, odmiany czerwono-białej 3,5%. Jest to rasa rogata ale regułą jest dekornizacja młodych cieląt.
Podstawowe umaszczenie krów tej rasy jest czarno-białe oraz czerwono-białe, niejednolite. Bydło holsztyńsko-fryzyjskie jest dużego kalibru, krowy mają masę ciała 600-750 kg, wysokość w kłębie 140-150 cm. Buhaje 160-175 cm i masę 1000-1300 kg. Budowa jest harmonijna, szlachetna, skóra cienka, pokryta błyszczącą, jedwabistą sierścią, kościec wyraźnie rysujący się, umięśnienie płaskie, temperament żywy. Głowa jest lekka, szyja delikatna, tułów płaski, głęboki i długi. Wymię cechuje się bardzo dobrą budową, jest pojemne, kształtu skrzynkowatego lub kulistego, zawieszone powyżej stawu skokowego, zawieszenie tylne wysokie i szerokie, zawieszenie przednie wyraźnie wysunięte do przodu, mocno połączone z powłokami brzusznymi. Skóra jest cienka, delikatnie owłosiona, żyły mleczne bardzo wyraźnie zaznaczone, rozwój ćwiartek równomierny, strzyki centralnie rozmieszczone na ćwiartkach, pionowo ustawione, cylindryczne, średniej długości. Wymiona są dobrze przystosowane do doju mechanicznego.
Holsztyno-fryzy są bydłem wcześnie dojrzewającym. Pierwsze wycielenia następują w 24. miesiącu życia. Buhajki przy urodzeniu osiągają wagę 38-45 kg, a cieliczki 35-40 kg. Średnia wydajność mleczna za 305-dniową laktację to 8-15 tys. kg mleka, z tym że odmiana czarno-biała jest bardziej mleczna niż czerwono-biała.
Bydło tej rasy osiąga bardzo wysokie dobowe przyrosty: buhaje uzyskują 1000-1100 g, a krowy – 700-1100 g. Wydajność rzeźna buhajów opasowych dochodzi do 59%. Mięso jednak nie dorównuje walorom smakowym mięsu ras mięsnych.
Obecnie prowadzi się selekcję w kierunku długości użytkowania i nie jest już niczym dziwnym (zwłaszcza w Holandii, gdzie prace nad poprawą długowieczności krów trwają już od kilkunastu lat), że krowy rekordzistki mają wydajności życiowe przekraczające 100 000 kg mleka. Dlatego też powstała nowa, trudniejsza „konkurencja”, w której wyróżnia się krowy po wyprodukowaniu 10 000 kg suchej masy w mleku (tłuszczu i białka).
